نکاتی در مورد سیستم ارت

ارتینگ یک سیستم بسیار مهم بوده که برای حفاظت افراد و تجهیزات الکترونیکی بایدمورد توجه قرار گیرد. در زیر چند مورد از نکات مهم سیستم ارت دکل ها، بیان شده است. 1- کلیه اتصالات با مفتول برنج یا نقره جوشکاری گردد . سطح جوش بایدCM 6 باشد و جهت اتصالات و جوشکاری رعایت گردد ( در مواردی کدولد توصیه می شود). 2- ازهرپایه دکل های خود ایستا، هم فونداسیون دکل توسط سیم مسی و بست مخصوص به سیستم ارت و هم پای دکل به سیستم ارت جوشکاری گردد. 3- میله برقگیر روی دکل در بالاترین نقطه دکل(با رعایت مخروط حفاظتی با زاویه 45 درجه ) بطوریکه تجهیزات راکاملا پوشش دهد، قرارگیرد و جنس آن تمام مس با آلیاژ استاندارد به قطرmm 16 و طول آن بستگی به ارتفاع نصب انتن های روی دکل دارد. 4- سیم میله برقگیر ازپایه ای که آنتن های کمتری نصب می شود و با کابل های روی لدر حداکثرفاصله را داشته باشد، بدون خمش درمسیر ومستقیما به رینگ داخل کانال و از کوتاهترین مسیر توسط جوش متصل گردد. 5- شعاع خم سیم مسی حداقل CM20 وزاویه قوس حداقل 60 درجه رعایت گردد(رعایت زاویه خمش سیم مسی ) 6- به هیچ عنوان در روی دکل ،جوشکاری صورت نگیرد. 7- کلیه کابل های ورودی به سالن دستگاه توسط بست گراند به بدنه دکل و ابتدای لدر افقی ( بعد از محل خم شدن کابل ) گراند شوند. 8- پایه‌ها و نقاط ابتدا و انتهای لدر افقی به سیستم زمین متصل گردد. 9- اتصال از شبکه گراند سیستم اجرا شده به تانکر سوخت دیزل ژنراتور، تانکر آب هوایی ، اسکلت فلزی ساختمان و در و پنجره های اتاق دستگاه صورت گیرد. 10- اگر سیستمی‌ از قبل‌ اجرا شده باشد، سیستم قدیم به‌ جدید در عمق‌ خاک متصل گردند. 11- سیم‌ ارت‌ درروی زمین باید با روکش‌ و سیم‌ داخل‌ کانال ها‌ باید بدون روکش و مستقیم کشیده شود. 12- پرکردن کانال باید با خاک سرند شده کشاورزی یا خاک نرم انجام گردد. 13- ارتفاع نصب شینه مسی CM 50 ازکف تمام شده باشد. 14-شینه داخل اتاق حدالمقدور به چیدمان دستگاه ها نزدیک باشد. 15- ازهر دستگاهی جداگانه سیم ارتی به شینه متصل گردد ( قطر و طول شینه گراند بستگی به تعداد انشعابات آن دارد). 16- در دکل های مهاری پر ظرفیت ، مهارهای دکل بایستی توسط بست مخصوص به سیستم زمین اتصال یابد. 17- جهت استفاده ترانس برق شهر در ایستگاه های مخابرات بایستی گراند جداگانه اجرا گردد. 18- در سایت های کامپیوتری جهت اجرای سیستم زمین حتی المقدور بایستی از یک زمین با سطح یکنواخت ( بدون شیب ) استفاده نمود. 19- در ایستگاه ها بین نول و گراند نبایستی اختلاف ولتاژ وجود داشته باشد. 20- در دکل های پر ظرفیت که ابعاد قسمت بالای دکل بیشتر از 2 متر می‌ باشد نیاز به نصب یک عدد برقگیر اضافی در سمت مقابل برقگیر اول می‌ باشد. 21- در سیم کشی داخل محوطه سایت های کامپیوتری برای چراغ های روشنایی و سایر موارد باید از کابل زمینی استفاده گردد و در ایستگاه های بالای کوه و نقاط دور از شهر نباید از چراغ های روشنایی خیابانی استفاده شود. 22- استاندارد قابل قبول آزمایش و تحویل اتصال زمین برای سایت های کوچک زیر 10 اهم و برای سایت های بزرگ و مهم زیر 3 اهم می‌باشد.

سیستم ارت

-نحوه اجرای سیستم ارت جهت رعایت سیستم TN-C-S در داخل ساختمان و T-T در شبکه عمومی و ایجاد تناسب بین این دو به نحویکه مشکلی از جهت ایمنی ساکنین و شبکه پیش نیاید بشرح بندهای زیر عمل می شود.
-لازم است اتصال زمین و لحاظ نمودن آخرین پیشرفتهای روز در زمینه احداث چاه ارت (استفاده از بنتونیت و سایر مواد کاهش دهنده مقاومت) با مقاومت حداکثر 2 اهم اجرا شود. IEC-60100) و (VDE-0140 در اینصورت می‌توان با همبندی شمش‌های نول و ارت در محل تابلوی کنتور مشترکین، هم برای ارت کردن سیستم داخلی و هم برای زمین کردن بدنه تابلو، از اتصال زمین واحدی استفاده نمود.
-لازم است مقدار مقاومت اتصال زمین توسط مهندس ناظر و نماینده شرکت برق اندازه‌گیری شود و از پذیرفتن ارتهای با مقاومت بالاتر از 2 اهم جداً خودداری گردد. (به دلیل آنکه بی‌خطر بودن روش فوق بستگی بسیار زیادی به این مطلب دارد.)
-در داخل ساختمان لازم است همبندی بنحو مؤثری رعایت شود و المانهای فلزی موجود در سازه با روش مناسب، اتصال الکتریکی مورد نیاز را داشته باشند تا در صورت بروز هرگونه اشکال احتمالی روی شبکه عمومی برق، امکان بروز حادثه برای ساکنین وجود نداشته باشد.
-لازم است موارد فوق برای تمامی منازل، مغازه‌ها، واحدهای صنعتی و بطور کلی هرگونه متقاضی (بدون درنظر گرفتن متراژ و تعداد طبقات) انجام شود.
-لازم است اندازه‌گیری مستمر ارتهای نصب شده در ساختمانها حداقل سالی یکبار انجام گردیده و در صورت بالاتر بودن از استاندارد نسبت به اصلاح ارت اقدام گردد. مسئولیت انجام این کار با مالک با مالکین است و وی می‌تواند بدین منظور از دفاتر مورد تأیید سازمان نظام مهندسی ساختمان استفاده نماید.
الزامات چاه ارت :
جنس صفحه و میله ارت
انتخاب الکترودهای میله‌ای یا صفحه‌ای و … باید براساس مقتضیات محل، انجام گیرد. مقاومت الکترودهای میله‌ایی تقریباً برابر می‌باشد که r مقاومت ویژه خاک و L طول میله است. برای میله‌های معمول که مقدار L برابر 1.5 تا 2.45 متر می‌باشد، ملاحظه می‌شود که الکترود میله‌ای بدون اتخاذ تدابیر تکمیلی به هیچ عنوان قادر به ایجاد مقاومت زیر 2 W نیست. لذا باید از الکترولیت مناسبی مانند بنتونیت یا الکترولیتهای دیگری که خواص الکتریکی و شیمیایی آنها به تأیید مراجع ذیصلاح رسیده است استفاده کرد. در مورد الکترود صفحه‌ای مقاومت با رابطه تقریبی تعیین می‌شود که l محیط صفحه الکترود است.
جنس صفحه و میله:
بنا به توصیه VDE-0140 الویت در بین الکترودهای موجود به ترتیب زیر است:
1 فولاد گالوانیزه
2 آهن روکش شده با سرب
3 مس خالص
4 میله فولادی کاپر ولد شده
5 میله فولادی با روکش مس (اکسترودشده)

لذا لازم است از میله فولادی که دارای روکش گالوانیزه گرم به ضخامت حداقل 90 میکرون باشد، بعنوان الکترود میله‌ای و از صفحه مسی با درجه خلوص 99.9 % بعنوان الکترود صفحه‌ای استفاده شود. تجربه نشان می‌دهد الکترودهای صفحه‌ای نتایج بهتری نشان می‌دهند.
نحوه اتصال سیم زمین به الکترود ارت
با توجه به اینکه چگونگی این اتصال نقش بسیار محسوسی در مقاومت نهایی و دوام الکترود دارد ترجیحاً از جوش انفجاری (CadWeld) استفاده شود.
مقطع سیم اتصال دهنده به صفحه
طبق توصیه VDE مقطع سیم رابط بین الکترود و بدنه از رابطه بدست می‌آید که I²k1 ماکزیمم جریان اتصال کوتاه تک فاز است. چنانچه محاسبه این جریان به هر دلیل امکان‌پذیر نباشد، می‌توان از سیم نمره 35 که حائز حاشیه اطمینان لازم است، استفاده نمود.

تجهیزات سیستم ارتینگ

میله ارت کاپر باند

میله های ارت کاپر باند، برای سیستم های ارت ایده آل به شمار می آیند چرا که یک سیستم ارتینگ با میله های ارت اقتصادی تر و موثرتر می باشد. در یک میله ارت استاندارد بایستی مولکول های خالص مس به صورت یکنواخت روی یک مغز فولادی با حداقل قطر ۲۵۴ میکرومتر پیوند تشکیل دهند. در این خصوص استاندارد UL467 می گوید: «قطر غلاف مسی در هیچ نقطه ای نباید کمتر از ۰٫۱ اینچ (۰٫۲۵ میلی متر) باشد و شرایط و پارامترهای چسبندگی و خمشی باید در آن رعایت شده باشند، به این ترتیب در برابر خوردگی مقاومت بسیار خوبی حاصل می شود که مانع از فعالیت های الکترولیتی می گردد.»

میله بدون رزوه

این نوع میله ها فاقد رزوه هستند و می توان آنها را به کمک چکش در زمین فرو کرد یا درون حفره ای که با PetInfill پر شده است قرار داد.

 میله رزوه دار

رزوه های میله ارت طبق استاندارد از طریق یک پروسه نورد ساخته می شوند تا اطمینان حاصل شود که شیار از توان کافی برای حفظ یکپارچگی مولکولی مس پیوند خورده برخوردار باشد.

 کوپلینگ

کوپلینگها از آلیاژ مس هستنند تا بتوانند مقاومت خوبی در برابر خوردگی داشته باشند. آن ها امکان فرو رفتن به اعماق زمین را فراهم می کنند و همچنین از رزوه های میله ارت ضمن استفاده از ضربه خور محافظت می کنند. از کوپلرهای GRUN در میله های غیر شیاردار و از کوپلرهای GRU در میله های شیاردار استفاده می شود.

نوک فولادی مخصوص

نوک فولادی از میله ها در زمان فرو کردن در خاک محافظت می کنند و به اپراتور اجازه می دهند تا میله ها را هنگام کوبیدن به آسانی درون زمین فرو کند.

 ضربه خور

ضربه خور از فولاد مقاوم با امکان چند بار مصرف برای کوبیدن میله های ارت با کمک چکش استفاده می شوند. از ضربه خور مخصوص در میله های ارت رزوه دار یا بدون رزوه میتوان استفاده کرد، اما ضربه خورهای معمولی فقط درون کوپلینگ پیچ می شوند و امکان استفاده روی میله های رزوه دار را دارند.

 میله ارت مس سخت

این نوع میله ها برای استفاده در شرایطی طراحی شده اند که در آن به مقاومت زیاد در برابر خوردگی و طول عمر بسیار زیاد نیاز می باشد. هنگامی که باید حتماً از میله های سخت استفاده نمود، باید آن ها را در یک سوراخ گمانه یا حفره خاکریز یا دیوار قرار داد.این میله ها از مس کشیده شده سخت با درجه خلوص و مشخصات مکانیکی مطابق با استاندارد BS 2874، درجه کشیدگی سختی C 101 وC 102 ساخته می شوند.

 ضربه خور فولادی

ضربه خور فولادی از فولاد بسیار سخت (BS 970) و برای حفظ میله ارت در برابر صدمات استفاده می شوند.

 نوک فولادی

نوک فولادی از فولاد بسیار سخت طبق استاندارد BS970 ساخته می شوند و از نوک میله ها محافظت می کنند.

 داول

داول ها از فولاد ضد زنگ سخت شده ساخته می شوند.

 میله ارت فولادی ضد زنگ و لوازم جانبی

این میله ها برای مواقعی طراحی شده اند که ممکن است خوردگی گالوانیکی ناشی از مدفون شدن فلزات غیر همسان در فاصله نزدیک به یکدیگر، مشکل زا شود. در این شرایط، یک میله مسی می تواند با فلز مدفون شده واکنش دهد، به این ترتیب خوردگی رخ می دهد. راه حل این معضل، استفاده از میله های ضد زنگ سخت شده با درجه BS 970 Grade 316S12 می باشد.

  صفحات ارت

از این صفحات می توان به عنوان بخشی از سیستم ارتینگ استفاده کرد. طبق استاندارد BS این صفحات بایستی از مس الکترولیتیکی خالص با شند. در مواقعی که ایجاد شبکه های مسی و میله های ارت از این صفحات می توان به عنوان بخشی از سیستم ارتینگ استفاده کرد. طبق استاندارد BS این صفحات بایستی از مس الکترولیتیکی خالص با شند. در مواقعی که ایجاد شبکه های مسی و میله های ارت