راه اندازی و تعمیر و نگهداری کولرهای آبی

ساختمان کولرهای آبی

کولر های آبی از دو قسمت عمده تشکیل شده اند:

۱- اجزاء الکتریکی  ۲- اجزاء مکانیکی

اجزاء الکتریکی شامل:

1- کابل چهار رشته و کلید مخصوص:

برای ارتباط کلید به کولر از کابل چهار رشته استفاده می شود که سطح مقطع سیم ها نباید کمتر از 5/۱ میلی متر مربع باشد.کلید کولر شامل یک کلید تک پل برای واتر پمپ ، یک کلید تک پل برای الکتروموتور فن و یک کلید تبدیل برای دور کند و تند الکتروموتور می باشد.

 ۲- جعبه اتصال یا ترمینال : جهت ایجاد اتصالات مطمئن و عایق از بدنه فلزی کولر که در داخل اطاقک کولر قرار دارد.

3- خازن اصلاح ضریب قدرت : که بر روی بدنه نصب شده و از نوع روغنی و با ظرفیت ۲۰ الی ۲۵ میکرو فاراد با ولتاژ نامی ۴۰۰ تا۴۵۰ ولت است.

۴- الکتروموتور دو دور فن : که معمولاً دارای دو دور ۱۰۰۰ و۱۵۰۰ دور در دقیقه است. الکتروموتر کولرهای خانگی از قسمت های زیر تشکیل شده است:                        

  الف -استاتور  ب- روتور ج- در پوش و بوش ها د- کلید گریز از مرکز که نقش عمده ای در راه اندازی و تنظیم دور موتور دارد و بر اساس نیروی گریز از مرکز عمل کرده و ضمن عمل خود سیم پیچ راه انداز را از مدار خارج می کند. قسمت متحرک این کلید بر روی محور روتور تعبیه شده و صفحه کائوچویی کلید گریز از مرکز بر روی در پوش موتور نصب شده است. بر روی قسمت کائچویی موتور این لغات (com=مشترک) (HI=تند) (LO=کند) دیده می شود .

 ۵- خازن راه انداز : با ظرفیت ۴۸۰-۱۳۰ میکروفاراد – ۱۱۰ ولت که در هنگام استارت در مدار بوده و پس از آنکه روتور به ۷۵ در صد سرعت نامی خود رسید، کلید گریز از مرکز خازن راه انداز و سیم پیچ کمکی را از مدار خارج می سازد.

۶- پمپ آب (واتر پمپ ): آب را از تشتک تا حدود دو متر ارتفاع پمپاژ کرده و به سه راهی آب و ناودانی ها در بالای اطاقک کولر می رساند.

اجزاء مکانیکی :

 ۱- بدنه کولر ۲- سه راهی آب ( أب پخش کن )   ۳- ناودان ها    ۴- فن (پروانه ومحور فن یا توربین )

5- شناور ( فلوتر ) ۶- کانال داخلی وخارجی ۷- پولی ها (فلکه ها ) وتسمه پروانه ۸- یاتاقان ها

سرویس ونگهداری کولر آبی :

۱- هنگام نصب کولر، محلی را انتخاب کنید که ایجاد لرزش و صدا ننماید مثلاً روی ستون ها و نزدیک دیوارها

۲- برای زیر کولر از چهار پایه ای به ارتفاع ۳۰ سانتیمتر استفاده کنید.و برای جلوگیری از فرو رفتن پایه ها در آسفالت و غیره از صفحات فلزی به اضلاع ۱۰در ۱۰استفاده کنید.

۳- کولر را در نزدیکی لوله دودکش و هوا کش آشپزخانه و لوله چاه فاضلاب قرار ندهید.

۴- بمنظور جلوگیری از لرزش در محل اتصال کولر به کانال ها باید از برزنت استفاده شود.

 هنگام راه اندازی کولر در ابتدای فصل گرما به نکات زیر توجه کنید:

ـ توجه داشته باشید اتصالات الکتریکی برق کولرهای آبی توسط افراد متخصص و آگاه به این رشته، کنترل و بازدید شوند و هرگز انجام اینگونه کارها را به افراد عادی و کم تجربه محول نکنید که خطرات جبران ناپذیری را در پی خواهد داشت.

ـ دیواره های کولر را جدا کنید و در صورت نیاز پوشال ها را تعویض کنید. (معولاً هر دو سال یک بار ).ضمناً پوشال ها باید به گونه ای توسط توری های سیمی محکم به در پوش ها بسته شوند که آب از آنها بر روی فن و یا تسمه و پمپ و موتور نریزد. کف کولر را شست و شو داده و در صورت زنگ زدگی و سوراخ شدگی، آن را ترمیم کنید. البته بهتر است در پایان فصل گرما و از کار انداختن کولر محل های زنگ زده را ضد زنگ زده و رنگ کاری نماییم. یاتاقان های توربین و جاروغنی های روی موتور را روغن کاری کنید و با دست هر دو فلکه را بچرخانید تا مطمئن شوید که مانعی در حرکت آن ها موجود نیست .تسمه و فلکه های (پولی ) موتور و توربین باید در یک امتداد باشند تا موجب لنگی و ساییدگی تسمه و لرزش نشود. در صورت ساییدگی و بریدگی تسمه آن را تعویض کنید.معمولاً پمپ های آب احتیاج به روغنکاری ندارند ولی آن ها را از جای خود خارج کرده و رسوب اطراف پروانه ها را تمیز کنید همچنین صافی آن را تمیز کرده و در جای خود قرار دهید. با پر کردن تشتک تحتانی از آب و روشن نمودن واتر پمپ اطمینان حاصل نمایید که مسیر آب در شیلنگ و سه راهه و آب پخش کن ها باز است.ناودان های پخش کننده مستقر در درپوش ها را تمیز کرده تا منافذ آن ها باز شود. شناور را طوری تنظیم نمایید که آبی از تشتک یا دریچه اطمینان سرازیر نشود. هنگام روشن کردن کولر ابتدا به مدت ده دقیقه واتر پمپ را روشن کرده تا پوشال ها خیس شوند. و قبل از روشن کردن موتور اصلی کولر برای اولین بار پارچه بزرگی را خیس نموده جلوی دریچه ها گرفته تا ذرات زنگ و گرد خاک را به خود گرفته و محیط را کثیف نکند. در پایان فصل گرما آب تشتک را خالی کرده و روی کولر را با برزنت بپوشانید.و شیر فلکه آب را بسته و حتی الامکان لوله های رابط را قطع نمایید.

ـ هر سال قبل از روشن کردن کولر الکتروموتور آن را بازدید کنید ؛ پیشنهاد می شود هر دو سال یک بار الکتروموتور آن را برای بازدید قطعات مختلف نزد تعمیرکار الکتروموتور ببرید. این کار باعث می شود، تا در اوج فصل گرما از سوختن الکتروموتور جلوگیری به عمل آید.

- چرخ بادبزن کولر را هر سال با آب ولرم شستشو دهید تا گرد و غبار و رسوبات روی پره های آن تمیز گردد. توجه داشته باشید در صورتی که رسوبات روی پره های چرخ بادبزن زیاد شود از کارایی کولر کاسته شده و در نهایت باعث سوختن الکتروموتور آن خواهد شد.

- شیر فلکه آب ورودی به کولر را باز نموده و اتصالات لوله کشی آن را از محل شیر فلکه تا شناور کنترل کنید تا نشتی نداشته باشند. در صورت نیاز اتصالات فرسوده را تعویض و نو کنید.

- شناور یا فلوتر کولر را بازدید نموده و در صورت نیاز آن را تعویض کنید. توجه داشته باشید شیر شناور را به گونه ای تنظیم نمایید که هنگامی که سطح آب تشتک به ارتفاع ۵/۱ سانتیمتر به زیر سر ریز رسید، جریان آب به تشتک را قطع کند.

موارد ایمنی

- قبل از شروع کار سرویس تابستانی کولر آبی در صورتی که کولر فیوز اختصاصی دارد آن را باز کرده و نزد خود نگه دارید و اگر کولر فیوز اختصاصی ندارد ، فیوز اصلی کنتور برق ساختمان را از مدار خارج کنید و اطمینان حاصل کنید هنگام کار با کولر جریان برق روی آن قطع می باشد.

- اگر با سیستم برق کولر آشنایی ندارید از یک متخصص کمک بخواهید.

- پس از اتمام کار و روشن کردن کولر با شنیدن هر گونه صدای غیرعادی سریعاً کلید کولر را خاموش کنید.

- با دست خیس و مرطوب ، کلید کولر را جهت روشن یاخاموش کردن لمس نکنید.

راه جلوگیری از تشکیل رسوب و شوره در کولرهای آبی

با توجه به اینکه در کولرهای آبی با تبخیر شدن آب،عمل سرمایش انجام می گردد .لذا به مرور زمان با تبخیر شدن آب و باقیماندن املاح موجود در آب در تشتک کولر آبی ،غلظت املاح در آب در گردش کولر آبی افزایش می یابد و شرایط برای شوره گذاری و تشکیل رسوب بر روی پوشال ها و درب کولر آبی افزایش می یابد .

در بعضی کولرهای آبی یک عدد شیر تخلیه برقی وجود دارد که در فواصل زمانی مناسب بخشی از آب در گردش کولر آبی را تخلیه می نماید و باعث کاهش غلظت املاح آب می گردد و به این ترتیب رسوب گذاری آب بسیار کم می شود .در بیشتر کولرهای موجود در ایران این شیر برقی وجود ندارد .بنابراین لازم است به صورت دستی هر دو هفته یکبار و یا هر ماه یکبار(بستگی به سختی و املاح آب محل نصب کولر آبی) نسبت به تخلیه آب تشتک کولر آبی نمود تا با کاهش میزان غلظت املاح اثر رسوب گذاری آب کم گردد .البته موادی نیز تولید شده است که جاذب املاح بوده و با قرار دادن آن در داخل تشتک می تواند املاح موجود در آب را جذب خود نماید .

جلوگیری از سوختن پمپ آب کولر در ابتدای راه اندازی

با توجه به اینکه پمپ کولر آبی  مدتی بیش از 6 ماه بدون حرکت و در معرض رطوبت می باشد لذا شفت پمپ به علت رسوب و زنگ زدگی تقریبا درگیر می باشد و در صورت عدم روانکاری آن و روشن کردن پمپ آب ، شاهد سوختن پمپ آب خواهیم بود.

عیب یابی و تعمیر کولر آبی :

عیب۱- با زدن کلید ها ،الکتروموتور دو دور و پمپ آب روشن نمی شوند.

علت۱- فیوز قطع است و یا خراب شده.

رفع عیب۱- ورود و خروج فاز به فیوز را توسط فاز متر بررسی نمایید.اگر به فیوز فاز می رسد اما با حرکت اهرم آن فاز خارج نمی شود،فیوز خراب شده است آن را با فیوزی هم آمپر خودش تعویض نمایید.

عیب۲- با زدن کلید ها الکتروموتور و پمپ آب روشن نمی شود.

علت۲- در فاز یا نول اصلی (سیم رابط ) مشکلی بوجود آمده.

رفع عیب۲- اگر در مبدأ درون کلید برق وجود دارد،فیوز سالم است اما به ترمینال کولر برق ۲۲۰ ولت نمی رسد،بطور قطع سیم (کابل) رابط دچار اشکال شده است،آن را تعویض نمایید.

عیب ۳- موتور کار می کند اما باد کولر خنک نیست.

علت ۳- در کف تشتک آبی وجود ندارد.

رفع عیب۳- عدم وجود آب یا کافی نبودن آن می تواند به علت سوراخ بودن تشتک کولر – نشت نمودن آب از شیر اطمینان- تنظیم نبودن فلوتر (شناور) مربوط باشد.

عیب۴- موتور کار می کند اما باد کولر خنک نیست.

علت۴- واتر پمپ عمل نمی کند یا شلینگ رابط پاره شده.

رفع عیب۴- به کنار کولر بروید و به پوشال ها دقت نمایید. اگر صدای ریزش آب به گوش نرسید و همچنین قطرات آب جاری روی پوشال ها رؤیت نشد،مطمئن باشید در سیستم پمپاژ آب مشکلی بوجود آمده. این عیب می تواند به خود واتر پمپ و یا پارگی شلینگ مربوط باشد.دریچه ها را باز نمایید تا مورد معیوب را دقیقاً شناسایی کنید. خرابی واتر پمپ می تواند به هرزگرد شدن پروانه و یا نیم سوز شدن موتور مربوط باشد .البته گاهاً دیده می شود که واتر پمپ کاملاً سالم است اما در سیستم برق رسانی به آن مشکل بوجود آمده، قبل از آن که واتر پمپ را سوخته تلقی کنید، سیم های رابطش را جدا نموده و توسط دو سیم دیگر به آن برق  ۲۲۰ ولت برسانید،اگر عمل نکرد و پروانه هم گریپاژ نیست پس واتر پمپ سوخته است در صورت پاره شدن شلینگ نیز آن را تعویض نمایید.

عیب۵- موتورکار می کند اما باد کولر خنک نیست.

علت۵- سوراخ ناودان ها مسدود شده است.

رفع عیب۵- دریچه ها را از کولر جدا نموده و در صورت امکان پوشال ها را نیز جدا نمایید، سپس سوراخ های موجود روی ناودان ها را با جوهر نمک و برس بشوئید تا جرم روی حفره ها کاملاً پاک شود. سپس ناودان ها را با آب کافی بشوئید تا بوی جوهر نمک کاملاً رفع گردد، سپس پوشال ها و شبکه های توری را ببندید و مطمئن باشید به تهویه مناسبی دست خواهید یافت.

عیب۶- واتر پمپ و الکتروموتور دو دور در حال کارند اما خنک کنندگی کولر ، کیفیت چندانی ندارد.

علت ۶- تسمه تنظیم نیست.

رفع عیب۶- برای تنظیم تسمه باید پیچ های پایه الکتروموتور را شل کرد و پایه را طوری جابجا کرد که تسمه نه شل باشد که روی پولی ها کمانه کند و نه آنقدر سفت باشد که محور را تحت تنش قرار داده و بوش یا تاقان ها را خراب کند و یا سبب سوختگی موتور گردد. بهترین حالت رگلاژ تسمه آن است که اگر تسمه را نزدیک پولی کوچک توسط دو انگشت به هم نزدیک کنیم به اندازه یک بند انگشت با هم فاصله داشته باشند.یا اینکه اگر موتور را خاموش نمودیم سریع فن توقف نکند، بلکه حدود ۵ الی ۶ دور بزند سپس بایستد.برای تعویض تسمه ضخامت و طول تسمه را باید جزء مشخصات آن در نظر داشته باشید.