اسکادا

سامانه سرپرستی و گردآوری داده یا اسکادا ( SCADA : Supervisory Control And Data Acquisition ) به تکنولوژی که امکان جمع آوری اطلاعات از تاسیسات دور دست و ارسال دستورالعمل های کنترلی به آنها را فراهم می کند اطلاق می شود. منظور از اسکادا یک سامانه مرکزی است که نظارت و کنترل یک سایت یا سیستم گسترده در فواصل زیاد (در حد چندین کیلومتر) را بر عهده دارد. سیستم‌های اسکادا برای مونیتور کردن یا کنترل فرایندهای شیمیایی، حمل و نقل، سیستم‌های آبرسانی شهری، کنترل تولید و توزیع انرژی الکتریکی و در خطوط نفت و گاز و سایر فرایندهای گسترده و توزیع یافته استفاده می‌شود.در یک سیستم اسکادا اتاق کنترل می‌تواند بر پایه داده‌های بدست‌آمده دستورهای لازم را صادر کند. همچنین این داده‌ها در یک سیستم ثبت اطلاعات یا سیستم مدیریت پایگاه داده ذخیره می‌شوند که معمولاً قابلیت ترسیم نمودار و تحلیل اطلاعات را هم دارد.

هنگامی که ابعاد تاسیسات گسترش می یابد و صدها یا هزاران کیلومتر بین یک نقطه تا نقطه‌ دیگر فاصله می افتد با کاهش هزینه بازدید‌ های متناوب مزایای اسکادا خود را نشان می دهد. ارزش این مزایا وقتی بیشتر خواهد بود که فاصله تاسیسات خیلی زیاد و یا دسترسی به آنها مشکل می شود ، مانند مکانهایی که دسترسی به آنها با هلیکوپتر صورت می گیرد. تاسیسات نیازمند به اسکادا : 1- نیروگاه ها 2- تاسیسات نفت و گاز 3- خطوط انتقال نفت و گاز 4- شبکه انتقال برق * در کشور های پیشرفته سیستم اتوبوس رانی (حمل ونقل شهری) هم دارای سیستم اسکادا است. * به تازگی در ایران در سیستم حمل و نقل هوایی و کنترل فرودگاه از اسکادا استفاده شده است.

ساختار یک سیستم اسکادا یک سیستم اسکادا دارای یک پایانه‌ی مرکزی است که با تنفیذ اختیار به RTU ها ، شبکه ای از اجزای کنترلی دارد که توسط یک سیستم ارتباطی قوی با آنها ارتباط برقرار کرده ، از آنها اطلاعات می گیرد و‌تصمیمات لازم‌ را‌ ‌اتخاذ کرده و‌ فرامین‌ کنترلی صادر می کند. این پدیده در حال حاضر آخرین دستاوردهای تکنولوژی در زمینۀ مکانیزه نمودن سیستم توزیع صنعتی محسوب می گردد. هدف کلی سیستم یافتن راهی مناسب جهت بهینه کردن عملکردهاست که لازمۀ آن تلفیق نیازهای اقتصادی با راندمان آنها بوده، بطوریکه نگهداشتن کیفیت و همچنین تأمین منابع مورد نیاز بصورت دائمی و لاینقطع حتی برای آخرین متقاضی مورد نظر می باشد. اسکادا یک ایده عینی کامل بمنظور نظارت و کنترل شبکه ها بوده و کمک می کند تا در اجرای عملیات، از دستگاههای و لوازمی که در اختیار می باشند بطور کارآمدتری استفاده شود و به نحو بهتری کار سیستم مذکور اعتماد بنفس را گسترش داده و خطرات احتمالی را کاهش می دهد و در اثر بروز حوادث و خطاها سیستم دچار اغتشاش و بهم خوردگی می شود، خطرات ناشی از این وقایع را کاهش داده و آنرا حداقل می کند.